Een STILLE moordenaar, die tegen 2050 meer dan 10 miljoen levens per jaar dreigt te eisen, moet worden aangepakt voordat het te laat is, zeggen wetenschappers. Ze vrezen dat, tenzij er nieuwe geneesmiddelen worden gevonden ter vervanging van de bestaande antibiotica die hun werkzaamheid hebben verloren, veelvoorkomende infecties, die decennialang met succes met antibiotica zijn behandeld, opnieuw dodelijk kunnen worden.
Misbruik en overmatig gebruik van antibiotica zijn de oorzaak van hun eigen ondergang. Door het gebrek aan financiële middelen is er weinig gedaan om iets te doen aan wat wordt beschouwd als een van de grootste toenemende bedreigingen voor de wereldgezondheid sinds COVID-19.
"COVID-19 was als een aardbeving", zei professor Tim Walsh. "Het was snel en plots, terwijl je antimicrobiële resistentie niet kunt zien, niet kunt voelen. Maar toch neemt het jaar na jaar toe.”
Maar dat gaat allemaal veranderen.
INEOS heeft 100 miljoen pond uitgetrokken voor onderzoek aan de Britse Universiteit van Oxford naar de toenemende resistentie tegen antibiotica.
"Antimicrobiële resistentie is een van de verborgen gevaren voor de mensheid", zei INEOS-voorzitter en oprichter Sir Jim Ratcliffe. "Maar ik denk dat het nog niet algemeen wordt erkend.”
Alle moderne chirurgie en kankerbehandelingen steunen op het gebruik van doeltreffende antibiotica om infecties te verminderen.
"Als we dit kostbare geschenk verliezen, betekent dat een terugkeer naar een pre-antibioticum tijdperk", zei Mr David Sweetnam, Voorzitter van het nieuwe INEOS Oxford Institute for Antimicrobial Research. "We hebben nu een zeer kleine kans om nog van koers te veranderen en te voorkomen dat het ondenkbare het onvermijdelijke wordt.”
Ziekten die zo geëvolueerd zijn dat ze moeilijk of niet meer met antibiotica te behandelen zijn, doden nu al ongeveer 1,5 miljoen mensen per jaar.
Maar wetenschappers waarschuwen dat de geneeskunde zal worden teruggebracht naar middeleeuws niveau als antibiotica ondoeltreffend worden, en miljoenen zullen sterven.
"Als deze pandemie ons iets heeft geleerd, is het wel om gebeurtenissen met grote gevolgen die op ons afkomen, niet te negeren", zei professor Louise Richardson, vicekanselier van de Universiteit van Oxford.
Naar schatting wordt ongeveer 80% (van het gewicht) van antibiotica wereldwijd gebruikt in de veeteelt. Niet altijd direct om infecties te behandelen, maar vaak om de groei van vlees te bevorderen.
"Dit overgebruik draagt ertoe bij, dat infecties ook bij mensen resistentie tegen geneesmiddelen ontwikkelen en dit schaadt de medische frontlinie", zei professor Walsh. "Het nieuwe INEOS Oxford Institute zal uniek zijn in zijn onderzoek naar nieuwe, dierspecifieke medicijnen om de doeltreffendheid van geneesmiddelen voor mensen langer te behouden - wat een belangrijke impact kan hebben op het uitstellen van de AMR-crisis.”
In de jaren veertig van de vorige eeuw speelde de Universiteit van Oxford een cruciale rol in de vroege ontwikkeling van antibiotica.
Alexander Fleming, een Schotse arts en microbioloog, had in 1928 bij toeval penicilline ontdekt. Maar, het was een team van wetenschappers in Oxford dat de ontdekking van Fleming omvormde tot het wondermiddel dat zoveel levens heeft gered. Zij ontdekten namelijk dat de Penicillium-schimmel een stof produceerde die de groei van sommige bacteriën remde.
Hierna volgde een gouden tijdperk voor onderzoek en ontwikkeling van antibiotica, maar dit liep op zijn einde. Sinds de jaren tachtig zijn er geen nieuwe antibiotica meer met succes ontwikkeld.
"Deze schenking zal ons in staat stellen om werk te verrichten op het gebied van antibiotica, waar we de afgelopen decennia enkel van hebben gedroomd", zei professor Chris Schofield, academisch hoofd (chemie) aan het INEOS Oxford Institute.
Mr Sweetnam zei dat de COVID-19-pandemie de wereld het belang van wetenschap en onderzoek heeft laten zien.
Hij wees erop dat de vaccins, die in recordtijd zijn gemaakt, zijn ontwikkeld op basis van onderzoek uitgevoerd lang voordat COVID-19 toesloeg.
"Het is duidelijk dat we nu naar nieuwe antibiotica moeten zoeken met dezelfde urgentie als naar vaccins," zei hij. "De gevolgen van voortdurende zelfgenoegzaamheid zijn niet te overzien.”
De donatie van INEOS is een van de grootste die ooit aan een Britse universiteit is geschonken.
"Het is een voorbeeld van een krachtig partnerschap tussen openbare en particuliere instellingen, om wereldwijde problemen aan te pakken", zei professor Richardson.
Lord O'Neill of Gatley, de econoom die co-auteur was van het boek “Superbugs: An Arms Race against Bacteria”, zei dat het succes van INEOS in de chemische industrie in combinatie met de knappe koppen van de Universiteit van Oxford en de samenwerkende wetenschappers, hoop biedt.
"Dit nieuwe instituut, dat een model toepast waarbij winst opnieuw wordt geïnvesteerd om verdere vooruitgang in het gebied te stimuleren, kan het doorbraakmoment zijn dat de wereldwijde AMR-uitdaging nodig heeft", zei hij.
Zonder dringende gezamenlijke actie om de opkomst van superbacteriën een halt toe te roepen, zou de mensheid kunnen terugkeren naar een wereld waarin vertrouwde behandelingen zoals chemotherapie en heupprothesen te riskant kunnen worden, een bevalling uiterst gevaarlijk wordt en zelfs een simpele schram dodelijk kan zijn.
Met de schenking van 100 miljoen pond van ineos kunnen ongeveer 50 onderzoekers de komende 5 jaar:
HET OVERMATIG gebruik en misbruik van antibiotica aanpakken
SAMENWERKEN met andere wereldleiders op het gebied van antimicrobiële resistentie, om te voorkomen dat gewone microben uitgroeien tot multiresistente superbacteriën, zoals de MRSA
NIEUWE GENEESMIDDELEN ontwikkelen voor mens en dier