Open brief van Sir Jim Ratcliffe aan Ursula Von der Leyen - 20 februari 2024: Europa is slaapwandelend zijn industrie, banen, investeringen en emissies aan het delokaliseren
Vandaag heb ik in Antwerpen samen met bedrijfsleiders en politici uit heel Europa de Antwerpse Verklaring voor een Europese Industriële Deal ondertekend. Ik heb dit gedaan omdat er dringend actie moet worden ondernomen om te voorkomen dat Europa slaapwandelend zijn industrie, banen, investeringen en emissies delokaliseert.
De chemische industrie is lang een van de belangrijkste sectoren van Europa geweest met een omzet van een triljoen euro en 20 miljoen banen, als we zowel de directe als aanverwante werkgelegenheid meetellen. De sector is ook van immens strategisch belang omdat hij de bevoorrading garandeert van zoveel belangrijke grondstoffen voor de Europese verwerkende industrie.
Maar de Europese petrochemie is al lang achterop geraakt bij de VS, China en het Midden-Oosten. Ze heeft moeite om te concurreren. De energiekosten zijn de pan uit gerezen omdat Europa on-shore olie, gas en kernenergie de rug heeft toegekeerd. De energiekosten in de VS, zowel voor gas als elektriciteit, bedragen een vijfde van die van Europa en de VS is niet langer afhankelijk van geïmporteerde energie. In Europa is het tegenovergestelde waar.
Koolstofbelastingen zijn erin geslaagd investeringen weg te jagen en de lasten voor fabrikanten te verhogen. Deze belastingen hebben import aangemoedigd uit landen zonder koolstofheffingen, waardoor de koolstofvoetafdruk van Europa is toegenomen, omdat Europa nu afhankelijk is van buitenlandse leveranciers met een inferieure koolstofuitstoot.
In tegenstelling tot Europa hebben de VS de wortel gebruikt, niet de stok. Ze hebben de Inflation Reduction Act (IRA) goedgekeurd die voorziet in een half biljoen dollar aan stimulusmaatregelen van de overheid voor technologieën die de koolstofvoetafdruk van de VS verbeteren. Deze aanpak stimuleert investeringen in schonere technologieën.
En de oplossing is duidelijk niet om moderne, ultramoderne nieuwe installaties te bouwen, zoals INEOS heeft ondervonden. INEOS’ bewijs van vertrouwen in de Europese chemie met zijn nieuwe petrochemische installatie in Antwerpen ter waarde van 4 miljard euro en met de beste uitstoot ter wereld, stuitte op het gebrekkige vergunningssysteem van Europa. Een jaar na het verkrijgen van een vergunning – met wereldwijd 10.000 mensen die aan het project werken - werd de vergunning ingetrokken. Waarom? Omdat de stikstofuitstoot het equivalent was van één familiebarbecue in de tuin per twee jaar.
Het is dus onmogelijk om de 30-50 jaar oude chemische basis van Europa te vernieuwen met nieuwe, schonere technologie zoals in de VS gebeurt.
Het parcours van de Europese chemie gaat nu al 20 jaar aanzienlijk achteruit. Ooit huisvestte Europa de grootste chemische sector ter wereld, maar in tegenstelling tot de VS, China en het Midden-Oosten zijn er in deze periode geen grote projecten bijgekomen.
Tenzij de Europese regering de hoge energiekosten, koolstofbelastingen en vernieuwing aanpakt, zal er over 20 jaar weinig overblijven.
Hoogachtend,
Sir Jim Ratcliffe
Voorzitter
INEOS
Lees ook de volledige 'Antwerp Declaration for a European Industrial Deal'