Door Jonathan Sebire / In-debate journalist
De fall-out van de crisis in de kerncentrale van Fukushima dai-ichi in Japan, de ergste kernramp sinds de meltdown in Tsjernobyl 25 jaar geleden, zindert na over de hele wereld. Een industrie die op het punt stond een wereldwijde renaissance te ondergaan, is murw geslagen met twijfels. het energiebeleid van landen over de hele wereld ligt onder vuur van zowel oppositiepartijen als de publieke opinie. de Europese Unie heeft opgeroepen om alle kerninstallaties aan een ‘stresstest’ te onderwerpen, terwijl China, de vs. Zwitserland, India en Duitsland de goedkeuring van nieuwe installaties hebben opgeschort. De Britse minister van Energie, Chris Huhne, heeft ook een strategisch onderzoek bevolen naar de veiligheid van alle Britse kerncentrales. de crisis in Fukushima onderstreept de gevaren van verouderde kerncentrales op een moment dat de prijs van ruwe olie een recordhoogte heeft bereikt in het zog van de politieke onrust in het olierijke Midden-Oosten.
Is kernenergie de enige optie voor Groot-Brittannië om energiezekerheid te bewerkstelligen in de toekomst? Zijn er betere alternatieven? Of worden we geconfronteerd met een keuze tussen een terugkeer naar fossiele brandstoffen en herhaaldelijke stroomonderbrekingen?
VOOR:
DE REACTIE OP FUKUSHIMA TEGEN KERNENERGIE IS PANIEKZAAIERIJ
Geen enkele energiebron kan ooit 100% risicovrij zijn, maar de gevaren die geassocieerd worden met kernenergie zijn sterk overdreven door wat Brendan O’Neil van The Telegraph ‘catastrofisten’ noemt. De Financial Times argumenteert dat ‘feiten verdwijnen in de wolk van de angst die uitgestoten wordt door kernongevallen’, en het is duidelijk dat de Fukushima-tragedie de sluimerende vrees die sinds de jaren ‘70 voortwoekert, alleen maar versterkt heeft. Paniek rond incidenten zoals Three Mile Island hebben geleid tot vergelijkbare veralgemeningen over veiligheid, maar de meeste oproepen tot het laten varen van kernenergie negeren de uiteenlopende verschillen op het gebied van leeftijd, ontwerp en milieurisico tussen Fukushima en Groot-Brittannië. In de Guardian stelde George Monbiot: ‘Als gevolg van de ramp in Fukushima ben ik niet langer neutraal in de discussie rond kernenergie. Ik ben er nu een voorstander van. Een waardeloze installatie van 40 jaar oud met onvoldoende veiligheidsfuncties werd getroffen door een monster van een aardbeving en een enorme tsunami. En toch is er nog niemand die een dodelijke stralingsdosis heeft gekregen.’
KERNENERGIE IS CRUCIAAL VOOR ENERGIEVEILIGHEID
De politieke onrust die woedt in Noord-Afrika en de Golfstaten vormt een reële bedreiging voor de Britse energieveiligheid. Werknemers in de oliesector zagen zich genoodzaakt Jemen en Libië te verlaten terwijl deze beide landen afgleden naar een burgeroorlog. Libië was in 2010 de derde grootste importeur van olie in het Verenigd Koninkrijk. Voeg daar nog eens de afhankelijkheid van aardgas aan toe met een Russische regering die reeds bewezen heeft dat ze er niet om maalt de energietoevoer af te snijden, en het pleidooi voor kernenergie in eigen land wordt zeer geloofwaardig. Een witboek van het Departement van Handel en Industrie over de toekomst van kernenergie stelt dat ‘de toevoer van splijtstof een stabiele en rijpe industrie is’ en dat de uitbreiding van kernenergie in Groot-Brittannië ‘kan leiden tot een verminderde behoefte aan gastoevoer uit landen waar politieke instabiliteit heerst.’
KERNENERGIE IS CRUCIAAL VOOR HET INPERKEN VAN KLIMAATVERANDERING
Groot-Brittannië heeft voorgesteld dat het zijn koolstofuitstoot tegen 2050 zal verminderen met 80%. Om dit te bereiken moet kernenergie worden opgenomen in de combinatie van energiebronnen waar Groot-Brittannië gebruik van maakt. De huidige langetermijnstrategie is gebaseerd op drie zaken: toewijding aan kernenergie; de ontwikkeling van meer hernieuwbare energie, zoals windenergie en energie uit de zee; en nieuwe technologie voor het afvangen van koolstofdioxide ter vermindering van de gevolgen voor het milieu van elektriciteitscentrales op basis van fossiele brandstoffen. Kernenergie hieruit weglaten zou een enorme extra investering in hernieuwbare energiebronnen betekenen, aldus Tim Yeo, voorzitter van de Conservative Party: ‘Andere vormen van groene stroom, zoals zonne-energie of offshore windenergie, zijn duurder dan kernenergie. Zonne-energie en windenergie zijn geen betrouwbare bronnen voor het opwekken van elektriciteit – wanneer er wolken zijn of er geen wind is, produceren ze niks. Ze moeten dus aangevuld worden met betrouwbare energiebronnen.’
ER IS GEEN TIJD VOOR UITVOERBARE ALTERNATIEVEN
Negen van de tien kerncentrales in het Verenigd Koninkrijk zullen tegen 2023 gesloten worden, en er zijn acht terreinen voorzien ter vervanging hiervan. De emissierichtlijnen van de EU betekenen dat de meeste krachtcentrales op basis van steenkool in het land tegen 2015 ook gesloten zullen worden. Hierdoor zal er een tekort ontstaan in het nationale distributienet dat zou kunnen leiden tot periodieke stroomonderbrekingen, die het land in de jaren ‘70 plaagden. Tim Yeo verklaarde: ‘Het is zeer waarschijnlijk dat we zonder nieuwe kerncentrales eenvoudigweg niet voldoende betrouwbare elektriciteit zullen kunnen opwekken om de bijdrage tijdig te vervangen die momenteel geleverd wordt door kernenergie.’ De beschikbare alternatieven voor kernenergie zijn beperkt, en zoals George Monbiot betoogde in de Guardian, zal het antwoord ‘niet hout, water, wind of zon zijn, maar fossiele brandstof’, en: ‘Hoe je het ook bekijkt ... steenkool is 100 maal slechter dan kernenergie.’ Ook al is het verkennen van investeringen in groene technologie bewonderenswaardig, we moeten nieuwe kerncentrales bouwen als we tegemoet willen komen aan onze toekomstige energiebehoeften.
DIT IS DE WEG DIE DE OVERHEID MOET INSLAAN
John McNamara van de Nuclear Industry Association, die de overheid adviseert op het gebied van energietoevoer, meent dat de regering moet luisteren naar het publiek en zijn ongerustheid na wat gebeurd is in Fukushima, maar dat ‘aan alle energiebronnen risico’s zijn verbonden en dat we plannen moeten maken voor een veilige, robuuste en koolstofarme toekomst om onze economie voort te stuwen.’ Hij voegde daar aan toe dat de huidige verzameling Britse kerncentrales op het gebied van veiligheid een uitstekende staat van dienst hebben en een cruciaal onderdeel uitmaken van onze toevoer van groene, koolstofarme stroom.
TEGEN:
EEN MELTDOWN ZOALS IN FUKUSHIMA KAN OOK HIER GEBEUREN
Het is onverstandig om de gevaren te negeren die de ramp in Fukushima in de verf heeft gezet. Kernenergie is niet alleen een duidelijk en alomtegenwoordig gevaar, maar ook een tijdbom voor onze kleinkinderen. In september vorig jaar gaf EDF nog toe dat het niet de correcte procedures gevolgd had, wat leidde tot ‘ongeplande stopzettingen’ in twee reactors in Torness in East Lothian. Dit voorval, dat aangehaald werd in een rapport van het Nuclear Installation Inspectorate (Inspectie Kerncentrales), toont aan dat men nooit beschermd kan zijn tegen onbekwaamheid en menselijke fouten. ‘Dit zijn allemaal voorvallen die reden zijn tot alarm’, aldus Pete Roche, een consultant kernenergie. Brahma Chellaney, professor in Strategische Studies bij het Centrum voor Beleidsonderzoek in New Delhi, voegt hier aan toe dat het stijgende zeeniveau een ernstige bedreiging vormt voor centrales aan de kust. ‘Vele kerncentrales gelegen aan de Britse kust liggen slechts een paar meter boven zeeniveau.’
KERNENERGIE IS EEN VEILIGHEIDSRISICO
Ex-Sovjetpresident Michail Gorbatsjov sprak over de terroristische dreiging voor landen met kernenergie: ‘Na de enorme schade die door terroristen is aangericht in New York, Moskou, Madrid, Tokyo, Bali en elders in de voorbije 15 jaar, moeten we zeer nauwgezet stilstaan bij de kwetsbaarheid van reactorsplijtstof, opslagbassins voor gebruikte splijtstoffen en verwante splijtbare materialen, alsook bij de kwetsbaarheid van installaties voor sabotage, aanvallen en diefstal.’ Hoewel het Verenigd Koninkrijk niet te kampen heeft met de milieurisico’s die geassocieerd worden met de landen uit de Pacific Rim, zoals Japan en Californië, is het een realiteit van de moderne wereld dat Groot-Brittannië een doelwit is van terroristische aanvallen.
‘GROENE’ KERNENERGIE IS EEN MYTHE
De beweringen dat kernenergie de ‘groene’ optie zou zijn zonder koolstofdioxide, zijn misleidend en gaan voorbij aan het feit dat broeikasgassen worden opgewekt door de bouw van de installatie zelf, de opslag van nucleair afval en het ontginnen van het uraniumerts die de centrale aandrijft. Een rapport uit 2008 van het Internationaal Energieagentschap toonde aan dat als de wereldwijde productie van kernenergie verviervoudigd zou worden, dit tegen 2050 nog steeds slechts 10% van de energieproductie in de wereld zou uitmaken. Greenpeace stelde dat deze uitbreiding wereldwijde koolstofemissies slechts met 4% zou verminderen. Het probleem van de erfenis van het afval is eveneens een reële milieubedreiging die decennia zal blijven bestaan. In 2006 gaf Gordon McKerron, voorzitter van de Commissie Radioactief Afvalbeheer, de volgende waarschuwing aan de regering: ‘We kennen een geschiedenis van 50 jaar waarin we geen langdurige beheersoplossing gevonden hebben voor gevaarlijk hoogradioactief afval.’
GROOT-BRITTANNIë MOET HET VOORTOUW NEMEN OP HET GEBIED VAN ALTERNATIEVE BRANDSTOFFEN
Groot-Brittannië bezit het potentieel om een voortrekkersrol te spelen in de wereld op het gebied van hernieuwbare energiebronnen, waardoor het kernenergie achterwege zou kunnen laten zonder de energieveiligheid in het gedrang te brengen. We liggen echter achterop ten opzichte van landen zoals Duitsland, waar zonnepanelen op daken meer energie produceren dan de Fukushima- centrale. In oktober 2010 liet de regering plannen vallen om te investeren in een 15 kilometer lange stuwdam door de riviermond van de Severn, die gebruikt zou kunnen worden om ‘groene’ elektriciteit op te wekken. In plaats daarvan keurde de regering acht nieuwe nucleaire sites goed die momenteel aan een inspectie worden onderworpen. Op dat moment zei de minister van Energie, Chris Huhne: ‘We moeten dringend investeren in nieuwe en uiteenlopende energiebronnen om het Verenigd Koninkrijk van stroom te voorzien.’ Maar het lijkt erop dat de minister van Financiën, George Osborne, zijn volle gewicht in de schaal heeft geworpen ten gunste van de nucleaire industrie, want in de laatste begroting werd gekeken naar hoe de nucleaire industrie zou kunnen worden gesubsidieerd door de pas opgezette Groene Investeringsbank. Deze bank zou leningen kunnen verstrekken aan bedrijven die van plan zijn nieuwe kerncentrales te bouwen en er werd eveneens een minimumprijssysteem voor koolstof ingevoerd waardoor nucleaire bedrijven een bonus van £ 1,3-3 miljard zouden kunnen verzilveren. Het Groene parlementslid Caroline Lucas noemde dit ‘verraad aan ons milieu.’
HET VOLK WIL HERNIEUWBARE ENERGIE, GEEN KERNENERGIE
Een enquête die werd afgenomen na de gebeurtenissen in Fukushima in opdracht van Friends of The Earth toont dat 75% van de mensen op dit moment een regering wenst die investeert in energie-efficiëntie of hernieuwbare energie, terwijl slechts 9% meer investeringen in kernenergie wenst. Craig Bennett, directeur beleid en campagnes van Friends of the Earth UK, verklaarde dat de opiniepeiling aantoont dat de nucleaire uitbreidingsplannen van de regering ‘niet in lijn zijn met de publieke opinie’ en dat ze ‘dringend haar energiebeleid moet herzien’ voordat over wordt gegaan tot de bouw van acht nieuwe kerncentrales.
Dit debat werd overgenomen uit ‘In-Debate Magazine’. Via de website www.in-debate.com kunt u intekenen op hun wekelijkse nieuwsbrief