Door James Cracknell
James Cracknell verdiende zijn plaats in de geschiedenis door tweemaal een gouden Olympische medaille te winnen: in Sydney 2000 en Athene 2004 in het ‘lichte vier - zonder’ roeiteam. Hij behaalde ook 6 gouden wereldkampioenmedailles in roeien. Sinds 2004 ging hij alle mogelijke uitdagingen aan waaronder de ‘Marathon des Sables’ door de Sahara-woestijn in 2010
Mijn eerlijke antwoord op de vraag: ‘Hoe voelt het nu echt om de Olympische Spelen te winnen?’ lijkt de bevraagde altijd iets te verwarren. Oordeel zelf, ondanks tegenslagen heb ik er ten eerste nooit aan getwijfeld een gouden medaille te winnen en ten tweede, het vertrouwen dat winnen me geeft in het opstellen en behalen van doelstellingen op andere gebieden van het leven is van onschatbare waarde.
Zeker, zeggen dat je de Olympische Spelen gaat winnen, duidt op een zekere graad van zelfvertrouwen, maar waar je ook naar streeft, zonder het opstellen van een sterk plan van aanpak gaat dat nooit gebeuren. Het bouwen van een ladder van je huidige niveau naar dat van een winnende prestatie op Olympisch niveau, heeft me het vertrouwen gegeven dat waar een wil is, een weg is.
Ik realiseerde me dat die antwoorden niet zo emotioneel zijn en racen voor 100.000 mensen is zeker een fenomenale ervaring, maar ik kan me ook vinden in de laatste scène van Rocky 3. Apollo Creed en Rocky Balboa hebben allebei hun laatste wedstrijd gewonnen en vechten nu in een lege gymzaal alleen maar om uit te vinden wie nu echt de beste is. Ik begrijp dat dat niet de meest elegante vergelijking is, maar het gaat meer om de persoonlijke bevrediging dan om publieke aandacht.
Toen ik van school ging, ging ik roeien bij dezelfde club als Steve Redgrave (die al een aantal gouden Olympische medailles in zijn kluisje had liggen), ik dacht dat als ik hem één keer per maand kon verslaan, dat zou verhogen naar één keer per week en uiteindelijk naar elke dag, ik zou bewijzen dat ik over genoeg talent beschikte om te winnen tijdens de Olympische Spelen. De grote man zelf had ook wat overreding nodig, hij coachte me tijdens de voorbereidingen voor de Wereldkampioenschappen voor min 18-jarigen. Tijdens de eerste trainingssessie sloeg ik om, dus ik dacht niet dat dat het beste moment was om hem te vertellen dat we over tien jaar samen zouden racen op de Olympische Spelen.
Dat scenario leek zeven jaar later nog niet echt realistisch als gevolg van een nutteloze tegenslag. Ik was geselecteerd voor de Olympische Spelen in Barcelona van 1992 maar brak mijn schouder tijdens een rugbywedstrijd. Ik kreeg het aanbod om als reserve mee te reizen maar anders dan reserve zijn bij voetbal, kun je niet echt de boot in geparachuteerd worden als de wedstrijd begonnen is en het niet zo goed gaat. Dus ik besloot niet te gaan, aan de ene kant had ik een leuke zomer, aan de andere kant verloor ik mijn sponsors dus moest ik het trainen combineren met een baan terwijl ik me voorbereidde op de Olympische Spelen in Atlanta van 1996.
Het verschil tussen een fulltime atleet en het combineren van werk met trainen is niet de hoeveelheid training maar de beschikbare tijd om het lichaam te laten rusten zodat het kan herstellen. Ik ging naar de Spelen in Atlanta en liep op de dag van de openingsceremenie een amandelontsteking op (waarschijnlijk als gevolg van een verzwakt immuunsysteem), dus bracht ik de Spelen door in quarantaine. Dat waren de tweede Olympische Spelen waarvoor ik geselecteerd was, maar ik had het nog niet gebracht tot de startlijn.
De Olympische Spelen van 1996 waren vreselijk voor team GB, we wonnen één gouden medaille en dat was Messrs Redgrave and Pinsent. In plaats van de handschoenen toe te werpen naar iedereen om diens kwaliteiten te testen, kondigde Steve aan dat hij op de Olympische Spelen in Sydney een vier zonder stuurman ging doen. Zelfs met alleen mijn basisschoolkennis van wiskunde kon ik uitrekenen dat ze nog twee mensen nodig hadden. Het selectieproces is objectief in plaats van subjectief, er werd niet gekeken naar wie er tijdens een aanval het beste naast Wayne Rooney kon worden opgesteld. Als ik in alle selectiecriteria goed zou presteren, kon ik, ondanks dat ik in het verleden een ‘ongelukkig’ atleet was, onmogelijk niet gekozen worden.
De criteria omvatten snelheidstesten op de roeimachines, gewichtheffen in de sportschool, boot-racen, eerst alleen waarna je een koppel moest vormen met iemand van dezelfde snelheid, vervolgens zouden de beste twee koppels het team van vier vormen.
Onze vier die tijdens de Olympische Spelen in Sydney in 2000 raceten, stapten voor het eerst samen in een boot in april 1997. Onze coach zei: ‘Je wordt beoordeeld op één race, en dat is die van 23 september 2000 om 10.30 uur. Om gegarandeerd te winnen moet jouw slechtste tijd beter zijn dan de beste tijd van alle anderen.’
Met die mantra in gedachten gingen we trainen, elke race die we wonnen beschouwden we als verloren, zodat we bleven groeien. We hadden geen regels voor het geloven in persoonlijke verantwoordelijkheid. Als je iemand niet kon vertrouwen om voor zichzelf te zorgen buiten de trainingen om, dan kon je hem niet vertrouwen halverwege de finale van de Olympische Spelen wanneer je lichaam je toeschreeuwt dat je moet stoppen.
We wonnen in Sydney en Steve kon zich nog net inhouden op het podium. Toen we terugkwamen bij de bootloods zei onze coach: ‘Dat was niet erg goed.’ We moesten de race een score van 1 tot 10 geven. Het hoogste cijfer dat we gaven was een 6, als we eerlijk waren hadden we niet onze slechtste race opgevoerd om goed genoeg te zijn om te winnen, maar door hoge standaarden te zetten, was ons gemiddelde wél goed genoeg.
Ik wist toen nog niet of ik verder zou gaan naar de Olympische Spelen in Athene. Onze coach merkte dat en kwam naar me toe op het vliegveld van Sydney en zei op zijn onsubtiele wijze simpelweg: ‘Iedereen kan één keer winnen, echte kampioenen doen het nogmaals.’ Dus daarom heb ik nog een keer voor vier jaar bijgeschreven.
Toen Steve Redgrave eindelijk gestopt was, raceten Matt Pinsent en ik als koppel. We waren een aantal jaar succesvol, we wonnen twee Wereldkampioenschappen en braken het wereldrecord terwijl we aanspraak maakten op het tweede. Op dat punt negeerden we onze gouden regel en zagen we een gewonnen wedstrijd als gewonnen. We hielden ons vast aan een nieuw niveau waarvan onze competitie dacht dat het mogelijk was om te overtreffen, en we boekten geen vooruitgang tijdens de lange wintertraining, dientengevolge kregen we het volgende jaar wat we verdienden. Als ik goed trainde en goed racete maar toch verloor, kon ik accepteren dat de tegenstander beter was, maar in dit geval hadden we onszelf niet genoeg gegeven, en dat was onacceptabel.
Usain Bolt toonde de andere sprinters bij de Olympische Spelen van Beijing met 9,69 seconden wat mogelijk was bij de 100 meter. Het volgende jaar won hij de Wereldkampioenschappen met 9,58 seconden. Als hij zichzelf niet verbeterd had, dan had de Amerikaan Tyson Gay hem verslagen en zou hij met 9,69 seconden genoegen hebben moeten nemen met zilver.
We waren weer wakker geschud en na het verliezen van de Wereldkampioenschappen van 2003 dacht onze coach dat als we ons best deden, we konden winnen, maar we hadden nog niet laten zien wat onze slechtste of zelfs wat onze gemiddelde prestaties waren. Dus namen Matt en ik slechts drie maanden voor de Olympische Spelen in Athene van 2004 weer plaats in een vier zonder stuurman. Slechts zes weken voor de Spelen moesten we de bemanning wijzigen als gevolg van een ongeluk, de Olympische Spelen zou dus onze eerste gezamenlijke race zijn.
We hadden slechts een beperkte periode de tijd om elkaar te leren vertrouwen en de hergroepering als gevolg van het ongeluk niet een reden te laten zijn om onze verwachtingen op een lager pitje te zetten. Om te verzekeren dat we alle mogelijke snelheid uit de boot haalden, creëerden we een omgeving van volledige eerlijkheid, waar kritisch commentaar zonder wrok werd aangemoedigd en in acht werd genomen. Matt en ik waren waarschijnlijk te gefocust om te winnen dus zorgden we ervoor dat we dankbaar waren dat we werden gewaardeerd en gebruikten we de schaal van de Olympische Spelen om onze prestaties te verhogen.
Op de dag van de finale van de Olympische Spelen, geloofden we dat het genoeg was als we ons best deden, maar daar konden we niet zeker van zijn omdat we nog niet eerder samen geracet hadden. Als we geluisterd hadden naar degenen die een plafond legden op onze potentiële prestaties, hadden we nooit gewonnen, met onze 0,08 seconden voorsprong was er niet veel ruimte voor fouten.
Ook op andere gebieden dan sport heb ik geleerd over het gevaar van het opleggen van plafonds. Vorig jaar werd ik door een vrachtwagen van mijn fiets gestoten, en als ik, wat betreft mijn kans op herstel, de ‘experts’ zou hebben geloofd, was ik niet verder gekomen dan dat niveau. Maar door te geloven dat ik weer kon worden zoals ik was, gaf ik alles om dat te bereiken.
Dus als ik iets geleerd heb gedurende mijn roeicarrière en opeenvolgende uitdagingen zoals de ‘Marathon des Sables’ dan is het dat jouw slechtste prestaties beter moeten zijn dan de beste prestaties van de competitie, beschouw een gewonnen wedstrijd als verloren en laat niemand een plafond leggen op jouw potentieel.